Είναι τα junk food εθιστικά;

Είναι τα junk food εθιστικά;

H νέα μελέτη δείχνει ότι η διακοπή της κατανάλωσης junk food και πολύ επεξεργασμένων τροφίμων από άτομα που κατανάλωναν συχνά μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης όπως και κατά τη διακοπή του καπνίσματος ή και ναρκωτικών ουσιών.

Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε σε 230 άτομα (ηλικίες 19-68 ετών) οι οποίοι είχαν προσπαθήσει να μειώσουν ή να σταματήσουν την κατανάλωση junk food στην προσπάθεια να μειώσουν το σωματικό τους βάρος κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Η καινοτομία της μελέτης είναι οτι χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ένα αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο/ερωτηματολόγιο το οποίο αξιολογούσε τις φυσιολογικές και ψυχολογικές επιδράσεις της μείωσης ή απόσυρσης των junk food. Το εργαλείο αυτό το δανείστηκαν και τροποποίησαν οι ερευνητές απο ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων μετά τη διακοπή ναρκωτικών ουσιών ή τη διακοπή του αλκοόλ.

Τα συμπτώματα που δηλώθηκαν από τους συμμετέχοντες ήταν αλλαγές στη διάθεση, κατάθλιψη, κακή διάθεση, πονοκέφαλοι, άγχος, ευερεθιστότητα, κόπωση, κακός ύπνος και έντονη λαχτάρα/διάθεση για τα φαγητά αυτά.

Ως junk food ορίστηκαν οι τροφές που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία, δηλαδή πατάτες τηγανητές, πίτσα, τα αλμυρά σνακ, τα γλυκά και γλυκά αρτοσκευάσματα, η pizza, burgers.
Δεν υπάρχει ορισμός του junk food. Αυτό που υιοθετείται συνήθως είναι για τροφές πλούσιες σε απλά σάκχαρα, λιπαρά (κυρίως κορεσμένα ή trans) και αλάτι. Τροφές δηλαδή που διεγείρουν τους γευστικές κάλυκες της γλώσσας, προσφέρουν απόλαυση και το αίσθημα της ανταμοιβής. Συνήθως είναι και τροφές πλούσιες σε ενέργεια και φτωχές σε θρεπτικά συστατικά.

Πολύ ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης ήταν ότι το σύνδρομο στέρησης, δηλαδή η αλλαγή στη διάθεση και η λαχτάρα για τα φαγητά κορυφωνόταν από τη 2η έως τη 5η ημέρα και μετά μειωνόταν, όπως συμβαίνει και με κάποιες κατηγορίες ναρκωτικών ουσιών.

Είναι γνωστό από άλλες μελέτες ότι η επιλογή των τροφίμων και συγκεκριμένων συστατικών έχει επιδράσεις στον εγκέφαλό μας αντίστοιχες με κάποια φάρμακα ή ναρκωτικές ουσίες. Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι οι υδατάνθρακες και τα απλά σάκχαρα είναι ρυθμιστές στον εγκέφαλο της ντοπαμίνης και σεροτονίνης. Ουσίες που επηρεάζουν το αίσθημα της χαράς, διαύγειας. Είναι επίσης στο ένστικτο μας να μας αρέσουν οι υδατάνθρακες και η γλυκιά γεύση, γιατί υποδηλώνει ασφάλεια τροφίμου, ενέργεια και προσφέρει απόλαυση. Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές είναι βασικό στοιχείο εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Αντίστοιχα υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν οτι όπως οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακα, έτσι και οι λιπαρές ύλες διεγείρουν το αίσθημα της ανταμοιβής στον εγκέφαλο.

Τι αλλάζει στην πράξη;:
Είναι η πρώτη μελέτη με αξιόπιστο εργαλείο που δείχνει ότι η δυσκολία που αναφέρεται από αρκετό κόσμο να μειώσει ή να σταματήσει την κατανάλωση υψηλά επεξεργασμένων τροφών ισχύει και μπορεί να έχει παρενέργειες (κακή διάθεση, άγχος, πονοκέφαλοι κοκ). Επομένως ο ασθενής ξέρει τι να περιμένει και μπορεί από κοινού με τον ειδικό να σχεδιαστεί μια αποτελεσματική στρατηγική. Μπορεί να τονιστεί ότι τα σύνδρομα στέρησης διαρκούν έντονα για 5 ημέρες και μετά μειώνονται.
Εξηγείται γιατί σε κάποιες κατηγορίες ανθρώπων η διακοπή της κατανάλωσης junk food κατά την εφαρμογή μιας διατροφής οδηγεί και σε εγκατάλειψη της προσπάθειας. Προφανώς δεν είμαστε όλοι ίδιοι στις αντιδράσεις και οι παρενέργειες δεν είναι το ίδιο έντονες.

Αυτό επίσης που μας δείχνει η συγκεκριμένη μελέτη είναι ότι για κάποιους ανθρώπους που τους αρέσουν πολύ τα junk food και τα καταναλώνουν συχνά θα ήταν χρήσιμο η αλλαγές να γίνουν σταδιακά. Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς π.χ. για τη μείωση του αλατιού ή της ζάχαρης προτείνεται να μειώνεται σταδιακά η προσθήκη στις τροφές.